İTÜ’den zemin sıvılaşmasına karşı proje: Binaya etkisini önceden bilmek mümkün mü?

2 yıl önce meydana 6 Şubat depremlerinde binalarda yıkılan da var yan yatan da hatta toprağa gömülen de. Ayakta kalanlarda ise ağır hasar oluştu.

Depremi daha yıkıcı hale getiren nedenlerden biri de zemindeki sıvılaşmaydı, yıkılan binalar binlerce kişiyi hayattan kopardı.

İstanbul Teknik Üniversitesi akademisyen ve öğrencileri zemin sıvılaşmasının binaya etkisini yapay zekayla tespit eden proje geliştirdi.

“OLDUKÇA BAŞARILI SONUÇLAR ELDE ETTİK”

İTÜ Afet Yön. Enst. Deprem Mühendisliği Öğr. Üyesi Prof. Dr. Barış Can Ülker, “Bu TÜBİTAK projesi kapsamında sıvılaşabilen zeminlerin deprem etkisi altındaki davranışlarını, sıvılaşmaya giden yoldaki bir bütün olarak, bize verdiği o bilgileri yapay zekanın bir alt dalı olarak makina öğrenmesine bağlı büyük oranda geliştirdiğimiz bir modelle tahmin eden bir proje. Şu anda oldukça başarılı sonuçlar elde ettik. Amacımız, aklınıza gelebilecek herhangi bir inşaat mühendisliği üst yapısının temel zemininde yer alan ve yine sıvılaşabilen zeminlerin davranışlarının deprem etkisinde ne kadar sürede sıvılaşacak, sıvılaşırken o ortamdaki iç kuvvetler, boşluk suyu basınçları gibi bir takım bilinmeyenlerini inşaat mühendisliği parametrelerini hangi mertebede verecek bunu tahmin etmeye çalışıyoruz.” dedi.

Zemin sıvılaşması, deprem sırasında toprağın dayanıklılığını kaybetmesi anlamına geliyor.

Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş gibi illerde bu duruma örnek vardı.

Projeyle birlikte olası bir depreme karşı binalar daha güçlü inşa edilebilecek.

Prof. Dr. Barış Can Ülker, “Yapı ve zemin açısından inceledik. Depremden etkilenen bölgeleri Adıyaman, Maraş ve Hatay illerini dolaştık. Zemin açısından sıvılaşmanın olduğu bölgelerde genellikle binaların toptan göçme dediğimiz üst yapı taşıyıcı sistemde herhangi bir hasar meydana gelmeden temelinden itibaren yattığını, döndüğünü gördük. Bina yapılmadan önce eğer siz bir takım sondajlarla zemin profillerinde sıvılaşabilen zemin katmanı içerdiğini belirlerseniz, öncelikli olarak yapılması gereken o zeminlerin oradan kaldırılması. Daha derin tabakalarda mutlaka iyileştirme yöntemine gitmek gerekir. Eğer o noktalarda yapılaşmaya gidilecekse. Bu modelle biz aslında o zeminin deprem geçirmeden önceki davranışını tahmin edebileceğiz.” diye konuştu.