Mehmet Şimşekİstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Mart 2025 dönemi sonuçları açıklandı.
Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, manşet PMI endeksinin mart ayında da eşik değerin altında kalmasıyla birlikte faaliyet koşullarındaki yavaşlama eğilimi bir yılı geride bıraktı. Martta 47,3 olarak ölçülen endeks, şubattaki 48,3 seviyesine göre azalma kaydederek 2024’ün Ekim ayından bu yana en düşük değeri aldı.
Yeni siparişlerde azalma sürüyor
Martta yeni siparişler üst üste 21. kez aylık bazda yavaşlama sergiledi. Söz konusu yavaşlama geçen yılın ekim ayından bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti. Benzer şekilde yeni ihracat siparişlerinde de Kasım 2022’den bu yana en sert düşüş görüldü.
Anket katılımcıları, mart ayında zorlu piyasa koşullarının yeni siparişlerdeki yavaşlamada belirleyici rol oynadığını ve üretimin azalmasında da etkili olduğunu belirtti. Üretimdeki yavaşlama eğilim olarak bir yıla ulaşırken, aynı zamanda Ekim 2024’ten bu yana en sert düzeyde kaydedildi.
İmalatçılar, yeni siparişlerdeki ivme kaybına bağlı olarak martta istihdamı art arda dördüncü ay azalttı. Ancak bu azalış ılımlı gerçekleşti ve aralık ayından bu yana en düşük oranda ölçüldü. Mart ayında satın alma faaliyetleri yavaşlarken, girdi ve nihai ürün stokları ise önemli bir değişim göstermedi. Nihai ürün stoklarındaki yatay seyir, on aylık düşüş trendini sona erdirdi.
Zayıf girdi talebi, tedarikçilerin teslimatları hızlandırmasına olanak sağladı. Teslimat süreleri son altı ayda ilk kez ve Aralık 2022’den bu yana en yüksek oranda azaldı. Martta girdi maliyetleri, büyük ölçüde liradaki zayıflığa bağlı olarak keskin şekilde artmaya devam etti. Bununla birlikte, enflasyon hız keserek son üç ayın en düşük seviyesine indi. Nihai ürün fiyatlarındaki artış da yavaşlayarak yıl başından bu yana en düşük oranda gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:
“Hem yurt içi hem de yurt dışındaki zorlu piyasa koşulları, Türk firmalarının yeni sipariş almakta zorlanmasına yol açarak üretim ve yeni siparişlerdeki yavaşlamanın sürmesine neden oldu. Azalan talep baskısı, tedarikçilerin teslimatlarını Aralık 2022’den bu yana en yüksek oranda hızlandırabilmesini sağladı. Liradaki zayıflamanın devam eden etkileri nedeniyle enflasyonist baskılar güçlü seyrini korudu.”
Sektörel PMI’da gıda güçlü üretim artışını sürdürdü
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Mart 2025 raporuna göre, anket kapsamında takip edilen 10 sektör içerisinde üretimini genişletenlerin sayısı şubatta iki iken bu sayı martta dörde yükseldi. Gıda ürünleri, güçlü üretim artışını sürdürerek en hızlı büyüyen sektör olma özelliğini korudu. Ağaç ve kâğıt ürünleri, metalik olmayan mineral ürünler ile kara ve deniz taşıtları sektörlerinde üretim yeniden artışa geçti. Sektörler arasında en sert üretim kaybının gözlendiği kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe bozulma Nisan 2020’den bu yana en belirgin düzeye ulaştı.
Gıdada hızlanma, metallerde yavaşlama
Mart ayında üretimin iyileştiğine yönelik öncü sinyallere rağmen yeni siparişler yalnızca gıda ürünleri ile ağaç ve kâğıt ürünlerinde artış kaydetti. Yeni siparişlerde en keskin yavaşlama ise ana metallerde gözlendi. Bu sektördeki ivme kaybı, pandemi dönemi hariç olmak üzere Ekim 2018’den bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti. Benzer şekilde yeni ihracat siparişleri de 10 sektörden sekizinde yavaşladı. Üretimdeki tabloya paralel olarak, istihdamını artıran sektör sayısı da mart ayında dörde yükseldi. Kara ve deniz taşıtları, personel sayısında Kasım 2023’ten bu yana en hızlı yükselişi kaydederek istihdam artışına öncülük etti. İstihdamda en keskin düşüşün yaşandığı sektör ise ana metal sanayi oldu.
Mart ayında sektörlerin çoğunluğu satın alma faaliyetlerini azaltmaya devam etti ve girdi talebindeki zayıflık, tedarikçilerin teslimatları hızlandırmasına yardımcı oldu. Nitekim tedarikçilerin teslimat süreleri elektrikli ve elektronik ürünler ile giyim ve deri ürünleri dışındaki sekiz sektörde kısaldı. Tedarikçi performansındaki en güçlü iyileşme, ana metal sektöründe kaydedildi. Martta girdi maliyetleri şubat ayına göre daha yavaş olmakla beraber keskin şekilde artmaya devam etti. Girdi fiyatlarının en hızlı yükseldiği sektör ağaç ve kâğıt ürünleri olurken, en ılımlı artış ise giyim ve deri ürünlerinde gerçekleşti. Nihai ürün fiyatları ise tekstil ürünlerinde son üç aydır ilk kez azalırken diğer tüm sektörlerde artış sergiledi.
