ABD, Türkiye ile Irak arasında Kalkınma Yolu Projesi görüşmelerinin ardından Bağdat ekonomisini “çeşitlendirme” çabalarını desteklediğini bildirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan sözcü, Kalkınma Yolu Projesi kapsamında Türkiye, Irak, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında imzalanan mutabakat zaptı hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Irak’ın Kalkınma Yolu Projesi’ne yönelik planlarını, ABD-Irak Yüksek Koordinasyon Komitesi toplantısında, ABD ile paylaştığını aktaran sözcü, “Irak ekonomisini çeşitlendiren ve bölgesel entegrasyonu teşvik eden her türlü çabayı destekliyoruz” dedi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 22 Nisan’da Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Bağdat’taki Hükümet Sarayı’nda görüşmüş, taraflar 26 işbirliği anlaşmasına imza atmıştı. Görüşmede, Irak, Türkiye, Katar ve BAE arasında Kalkınma Yolu Projesi’nde işbirliğine ilişkin 4’lü mutabakat zaptı kabul edilmişti.
İki ülkede ofisler açılacak
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu da “yeni İpek Yolu” olarak nitelendirilen Kalkınma Yolu Projesi ile Türkiye’nin ekonomik ve Jeopolitik statüsünün daha da güçleneceğinin altını çizerek, “Dünyada gelişen ve büyüyen ticaret hacmi ile Türkiye’nin stratejik konumunu temel alarak yürüttüğümüz Kalkınma Yolu Projesi ile artık FAV Limanı’ndan Londra’ya kadar kara ve demir yolu ile Avrupa’nın her ülkesine kesintisiz ulaşımı sağlayacağız” ifadesini kullandı. Bakan şunları ekledi: Kalınma Yolu için bir bakanlar zirvesi yapılacağını açıkladı: “Kalkınma Yolu’nda şu ana kadar ikili götürüyorduk, Irak ve Türkiye olarak. Son birkaç günde gerek Irak gerekse bizim gayretimizle 4’lü mutabakat imzaladık. Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar’ı da işin içine kattık.
Hem bu işin finansmanında hem de yük temininde ve işletilmesi konusunda katkısı olacak. Bu çok ciddi bir aşama. İki aylık bir zaman diliminde 4’lü bakanlar zirvesi yapacağız. Biz haftalık gerek Irak’ta gerekse Türkiye’de genel müdür seviyesinde sürekli görüşüyoruz. Türkiye’nin güneyinde Irak’ın kuzeyindeki projeyle ilgili tamamlanmamış bir kesim var, orası tamamlandığında finansman modeline kadar konuştuk.
Bu sene orada projeye başlamayla ilgili vaziyet alabilelim istiyoruz.” Uraloğlu, Kalkınma Yolu için Irak ve Türkiye’de gelecek aylarda ofis açacaklarını ve yerinde yönetimle süreci çözeceklerini; Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın katılacağı bir şirketin de kurulabileceğini ifade etti. Irak ile ticaret hacminin geçen yıl 20 milyar dolar olduğunu anımsatan Uraloğlu, “Kalkınma Yolu olduğu zaman bu rakam 30- 40 milyar dolarlara çıkabilecektir. Sadece Irak, Türkiye olarak düşünmeyin, geniş düşünmek lazım. Bugün Süveyş Kanalı’nda Kızıldeniz’de sıkıntı var. Biz Kalkınma Yolu’nu bitirmiş olsaydık, ne kadar kıymetli olacağını hepimiz görüyoruz” diye konuştu.
Kalkınma Yolu Projesi nedir?
Proje, Irak’ın güneyindeki Basra kentinde yer alan Büyük Fav Limanı’ndan başlayarak, Divaniye, Necef, Kerbela, Bağdat ve Musul’dan geçerek, Türkiye sınırına uzanacak demiryolu ve kara yolu hatlarını ihtiva ediyor. Kalkınma Yolu Projesi’yle Türkiye sınırından Mersin Limanı’na erişim sağlaması ve karayoluyla İstanbul üzerinden Avrupa’ya ulaşması öngörülüyor. Limandan, Türkiye sınırına ulaşacak Kalkınma Yolu Projesi, Çin’in İpek Yolu doğrudan Irak’tan geçmediği için muhtemel bölgesel çatışma ve savaş durumlarında alternatif seçeneklerden biri. Projenin, Çin ile Avrupa arasındaki mesafeyi, Süveyş Kanalı’ndan geçen deniz yoluna nazaran kısaltarak zaman ve maliyetten tasarruf sağlaması bekleniyor.
Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Md. Nazmul İslam: “Tahmini maliyeti 17 milyar $”
“Kalkınma Yolu Projesi, Türkiye’nin aktif desteğiyle Asya, Avrupa ve Körfez bölgeleri arasında güçlü bağlantılar kurmayı amaçlayan kapsamlı ve iddialı bir altyapı girişimidir. Projenin stratejik hedefi,demiryollarını, kara yollarını, limanları ve şehir merkezlerini kapsayan, Irak ile Türkiye arasında bağlantı kuracak entegre bir ulaşım ağı oluşturmaktır.Proje ayrıca Büyük Fav Limanı’nı önemli bir geçiş merkezi olarak kurarakAsya ile Avrupa arasındaki seyahat süresini Türkiye üzerinden önemli ölçüde azaltmayı da amaçlıyor.
Eş zamanlı olarak, Irak İpek Yolu’nun Süveyş Kanalı güzergahına uygun bir alternatif olarak geliştirilmesi ve ticaretin verimliliğinin artırılması yönünde çabalar da sürüyor. 54 kilometrekarelik geniş bir alana sahip olması ve önemli kargo gemilerini barındırabilmesiyle Büyük Faw Limanı’nın Ortadoğu’nun en büyük limanına dönüşmesi ve bin 200 kilometre demiryolu ve otoyol ağına sorunsuz bir şekilde bağlanması öngörülüyor. 2025 yılına kadar projenin Türkiye sınırına kadar uzanan kısmının tamamlanması beklenirken, tahmini maliyet yaklaşık 17 milyar dolar olarak hesaplanıyor.”
Ortadoğu Araştırmaları Uzmanı Haydar Oruç: “İki ülke ticaret hacmi 30 milyar $’a çıkar
“Türkiye ve Irak arasında 26 anlaşma imzalandı. En flaş anlaşma, Kalkınma Yolu Projesi’nin mutabakat zaptıydı. Kalkınma Yolu hattıyla ilgili sahada temel atma çalışmaları başlamıştı. Öutabakat zaptıyla bu fiiliyata geçti. Hem Basra Limanı’ndaki faaliyetin daha ciddi boyutlara ulaşacağını hem de Basra’dan Türkiye’ye ulaşacak bin 200 km’lik hatta bir ilerleme olacağını göreceğiz. Çünkü bu hat çok önemli.
Çin’in Tek Yol Kuşak Projesi’ne alternatif olarak Hindistan’ın G20 Zirvesi’nde duyurduğu bir IMEC Projesi vardı. Çok aşamalı ve zor bir plan. Hem de maliyeti 60-70 milyar dolar. Bu proje daha çok siyasi bir içerik taşıyor. Ama Kalkınma Yolu Projesi öyle değil. Kalkınma Yolu Projesi daha somut ve daha yapılabilir. Yaklaşık 20 milyar dolarlık bir maliyetten bahsediyoruz. Kalkınma Yolu Projesi’nin tamamlanması halinde iki ülkenin ticaret hacmini kısa sürede 30 milyar dolara çıkması bekleniyor.”
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği Başkanı Bilgehan Engin: “Proje, lojistik giderleri azaltacak”
“Projeyle alternatif bir rotanın oluşturulması, sektörde yaşanan ekonomik sorunların çözümüne aracılık edecektir. Kalkınma Yolu Projesi ile Türkiye ile Irak arasında ticari ilişkilerin geliştirilmesinin yanı sıra komşu ülkelerle de ticaret hacmi artacaktır. Proje hayata geçtiğinde aynı zamanda transit taşımacılık gelirleri de artış gösterecektir. Doğu ile Batı arasındaki ticaret önemli ölçüde gelişecek, aynı zamanda transit süresi de kısalacaktır. Bu sayede proje, lojistik masrafların azalmasına katkı sağlayacaktır.”
Projenin merkezi Ovaköy Sınır Kapısı
Basra Körfezi’nden Türkiye’ye uzanacak Kalkınma Yolu’nun merkezinde yakında açılması planlanan Ovaköy Sınır Kapısı var. Türkiye, demiryolu ağının Irak’ta inşa edilecek yeni hatta bağlanabilmesi için yurtiçinde 133 kilometrelik ilave bir hat inşası yapılacak.
